300 tysięcy młodych chłopców i dziewczyn stanie w tym roku przed wojskowymi komisjami uzupełnień. Od przyszłego roku obowiązkowa służba zostanie zawieszona, a w 2010r. armia przejdzie na zawodowstwo.

Nie myl poboru z "powołaniem" (wtedy otrzymujesz słynny bilet) i z "wcieleniem" (włączeniem w szeregi armii). Od poboru do "wzięcia w kamasze" droga daleka. W naszym poradniku wyjaśniamy jakie masz możliwości i jak się przygotować do stanięcia przed komisją.

Kto musi zgłosić się do poboru?

Każdy mężczyzna, obywatel naszego kraju, który w tym roku kończy 18 lat, musi się zarejestrować w organie samorządowym stosownym dla miejsca zamieszkania. Jeśli mężczyzna skończy 19 lat, zostanie wezwany przed komisję poborową. O tym obowiązku przypomni mu imienne wezwanie. Uwaga! Zawiadomieniem może też być plakat z obwieszczeniem (dotyczy także poborowych, którzy nie stawili się poprzednio, albo otrzymali czasowe odroczenie). Do poboru mogą się stawić ochotnicy, którzy skończyli 17 lat.

Czy można "zapomnieć" o poborze?

Lepiej nie ryzykować! Gdy poborowy nie pojawi się przed komisją lub przed WKU, zostanie ukarany grzywną i doprowadzony przez policję. Ci, którzy uchylają się "złośliwie", mogą zostać skazani nawet na dwa lata więzienia!

Jakie dokumenty zabrać na komisję?

Dowód osobisty, fotografię legitymacyjną, zaświadczenia medyczne, zaświadczenie, że się uczysz. Uwaga! Przed Powiatową Komisją Poborową powinieneś stawić się osobiście. Powiatowa Komisja Poborowa tak naprawdę składa się z dwóch komisji: poborowej - m.in. rozpatruje prośby o odroczenie - oraz lekarskiej - ocenia stan zdrowia i przydziela określoną kategorię. A - zdolny do służby wojskowej, B - czasowo niezdolny, D - niezdolny w czasie pokoju, E - niezdolny w czasie wojny. Oczywiście z wojska zwalniają kategorie D i E. Kategorię B dostaniesz wtedy, gdy np. złamałeś nogę (czas odroczenia obejmie leczenie wraz z rehabilitacją). Komisja cię przebada Pamiętaj, aby zabrać ze sobą dokumentację medyczną przebytych chorób i trapiących cię schorzeń. W przypadkach wątpliwych komisja skieruje cię do specjalisty w wyznaczonej przychodni, szpitalu. Możesz też sam poprosić o badania dodatkowe. Po pierwsze - zaświadczenia! Dobrze przygotowana historia choroby powinna sięgać kilku lat wstecz. Najwyżej cenione są świadectwa o długotrwałym leczeniu, ksero kart z rejestracji i kart choroby ze szpitali lub z państwowych przychodni lekarskich, opinie psychologów czy pedagogów szkolnych (te ostatnie są szczególnie ważne wtedy, gdy cierpisz na "syndrom dezadaptacyjny", czyli nie potrafisz działać w grupie). Zaświadczenia od mało znanych lekarzy z prywatnych gabinetów zdobyte w ostatniej chwili nie mają właściwie żadnej wartości dla komisji. Po drugie - nie pogub się w szczegółach! Jeśli cierpisz na jakąś dolegliwość i długo się leczysz, komisja zapyta cię o rozmaite szczegóły: nazwisko lekarza prowadzącego; nazwy leków, które bierzesz; jakie i kiedy przechodziłeś zabiegi... Zdarzają się przypadki nagłej amnezji kandydatów na żołnierzy, którzy nie są w stanie odpowiedzieć na najprostsze pytania o "udokumentowane" schorzenia (ten rodzaj amnezji naturalnie nie daje szans na uniknięcie służby wojskowej).

Lista chorób poborowych

Istnieje urzędowy wykaz chorób, które zwalniają ze służby wojskowej. Znajdziesz go z niewielkimi skrótami pod poniższym tekstem (patrz link!). Jeżeli uważasz, że stan zdrowia nie kwalifikuje cię do służby w armii, przeczytaj uważnie tę listę (dowiesz się z niej np., że dopiero brak obu jąder dyskwalifikuje kandydata na żołnierza, brak jednego jądra jeszcze nie). Na liście sprawdzisz też, jaka kategoria jest przypisana twojemu schorzeniu. I zacznij zbierać dokumentację. Uwaga! Jak co roku spis chorób trochę się zmienił. W większości wypadków są to zmiany kosmetyczne. Jeśli jednak w ubiegłych latach zainteresowanie armii twoją osobą z powodów zdrowotnych zmalało, to teraz warto sprawdzić, czy twoja przypadłość nie zmienia twojej kategorii. Uważaj na przeboje. Od lat na komisjach poborowych królują takie schorzenia, jak: daltonizm, wady wzroku, schorzenia serca, kręgosłupa i "problemy psychologiczne". Członkowie komisji uważniej przyglądają się kandydatom z takimi "modnymi" schorzeniami. Uwaga! Wybij sobie z głowy dawanie łapówek! Po pierwsze, to niemoralne! A po drugie, konsekwencje prawne grożą także tym, którzy łapówki wręczają (a i tak muszą ponownie stawić się przed komisją).

Kiedy zaskarżyć, kiedy się odwołać?

Jeśli jesteś niezadowolony z przydzielonej kategorii, odwołaj się do wojewódzkiej komisji lekarskiej (nieprzekraczalny termin odwołania - 14 dni). Całe orzeczenie komisji poborowej (wraz z uzasadnieniem) powinieneś otrzymać na piśmie. Uwaga! Kategorię można zmienić. Jeśli stan twojego zdrowia się pogorszy, wystąp do macierzystej WKU o ponowne przebadanie.

Odroczenie na życzenie - tylko raz!

Każdy poborowy ma prawo ubiegać się o odroczenie służby wojskowej od trzech do 12 miesięcy. Taki "urlop" możesz wziąć tylko raz i to pod warunkiem, że nie unikniesz w ten sposób służby wojskowej (np. nie skończysz 28 lat w czasie trwania odroczenia). Powinieneś złożyć podanie do Powiatowej Komisji Poborowej. Musisz swoją prośbę uzasadnić i powołać się na ważne powody osobiste czy rodzinne.

Odroczenie na naukę

Przypominamy, że odroczenia "z automatu" dostają: uczniowie szkół ponadgimnazjalnych (nie dłużej niż do końca roku szkolnego, w którym kończą 23 lata) oraz studenci uczelni prywatnych, państwowych oraz seminariów duchownych (nie dłużej niż do roku, w którym kończą 27 lat).

A jeśli cię wywalą ze studiów?

Uważaj! W przypadku niepowodzeń na polu naukowym między tobą a administracją wojskową rozpoczyna się wyścig. Wojsko chętnie wciela w swoje szeregi maturzystów czy "niedokończonych" magistrów (ze względu na ich wykształcenie). Sekretariat rektora (lub dyrektora szkoły) ma obowiązek powiadomić WKU o skreśleniu z listy studentów lub uczniów. Jeśli natomiast zmienisz kierunek studiów lub szkołę, to sam musisz to zgłosić do WKU.

Odrób wojsko na studiach

To nowość. Obowiązuje od dwóch lat. Ale uwaga! Jest tu jedno zasadnicze ograniczenie. Wojsko mogą odrabiać jedynie studenci drugiego roku studiów (licencjackich lub magisterskich oraz wszystkich rodzajów uczelni - publicznych i niepublicznych). Jak wygląda takie odrabianie? Studenci zapisują się na zajęcia z przysposobienia obronnego. Nie chodzą jednak na wykłady z przysposobienia obronnego (PO), nie mają ćwiczeń. Te zajęcia polegają na "samokształceniu" (czyli uczysz się sam). Nauka trwa jeden semestr i kończy się egzaminem. Ocena z PO będzie wpisana do indeksu, ale nie liczy się do średniej. Jeśli oblejesz egzamin, jesteś traktowany jak studenci, którzy w ogóle nie odrabiali wojska na uczelni (po studiach możesz zostać wezwany na trzymiesięczne szkolenie). Jeśli zdasz egzamin i chcesz odbyć w czasie wakacji sześciotygodniowe szkolenie w jednostce wojskowej, składasz wniosek do WKU. Jeśli natomiast do końca studiów nie zostaniesz wezwany do odbycia tego szkolenia, zostaniesz przeniesiony do rezerwy w dniu zakończenia studiów.

Po studiach - do rezerwy

Absolwenci studiów wyższych powinni odbyć trzymiesięczną służbę w szkołach podchorążych rezerwy. I znów to tylko teoria. Od kilku lat nie ma na to pieniędzy, więc po 18 miesiącach od ukończenia studiów absolwenci są przesuwani do rezerwy.

Odroczenie dla jedynego opiekuna

Jedyni opiekunowie osób małoletnich, osób starszych (powyżej 75 lat) albo "niezdolnych do samodzielnego życia" też mogą starać się o odroczenie. Warunek - bliskie pokrewieństwo z podopiecznym i orzeczenie sądu o obowiązku sprawowania opieki.

Kłopoty jedynego żywiciela

Po nowelizacji ustawy (w 2000 r.) prawo do odroczenia nie przysługuje już tzw. jedynym żywicielom rodzin (czyli tym, którzy mają na utrzymaniu żonę i dziecko). Poborowi często mylą kategorię "jedynego żywiciela" i "jedynego opiekuna", a to nie to samo! I znów - ustawa swoje, a praktyka swoje... Minister Obrony Narodowej może wydać decyzję, że wojsko jednak nie bierze "jedynych żywicieli rodzin". Dlaczego? Z oszczędności! Według ustawy to armia powinna płacić zasiłek dla rodziny żołnierza. A pieniędzy na to nie ma...

Jak długo armia może cię ścigać?

Aż ukończysz 24. rok życia. Jeśli do tego czasu nie dostaniesz powołania do wojska, 31 grudnia roku, w którym obchodzisz 24. urodziny, zostajesz automatycznie przeniesiony do rezerwy. Ale uwaga! Jeżeli starałeś się o odroczenie - termin ten zostaje przedłużony do 28. roku życia. Każdego, kto nie zgłosił się na wezwanie do poboru albo zamiast służyć ojczyźnie, korzystał z odroczeń, przebywał za granicą lub nie dopełnił obowiązku meldunkowego (i nie odebrał wezwań na komisję), wojsko ściga do roku, w którym ukończy on 28 lat.

Jeśli chcesz zapoznać się dokładnie z wykazem chorób i ułomności istotnych przy ocenie zdolności do odbywania służby wojskowej, to zajrzyj pod ten link

Błażej Wandtke, Paweł Wroński
Metro
06.02.2008