Dlaczego Barbie jest dziś ikoną?   

Zacznijmy od tego, że jestem ogromną fanką Barbie. W dzieciństwie oglądałam oczywiście filmy animowane z jej udziałem i bawiłam się także tymi lalkami. Z wiekiem zaczęłam interesować się tym tematem znacznie szerzej. Pewnego dnia zagłębiłam się w historię tej lalki i szybko przekonałam się, jak ogromny wpływ miała ona na życie minionych pokoleń. Ta elegancka, szczupła blondynka w różowych sukienkach to dzisiaj już nie tylko kultowa zabawka dziecięca, ale symbol zmiany sposobu postrzegania przez kobiety mody i kobiecości. To ikona popkultury. Dla wielu ludzi (w tym i dla mnie) Barbie to również często inspiracja, mająca wpływ na bardzo wiele aspektów naszego życia i naszej świadomości.

Aby zrozumieć ten fenomen należy się cofnąć do początków, czyli do lat pięćdziesiątych, kiedy to dzieci, głównie dziewczynki, bawiły się lalkami przedstawiającymi małe bobasy, lalki z twarzami malutkich dzieci, ale kończynami o proporcjach zbliżonych do proporcji kończyn osób dorosłych (dla mnie przerażające) bądź papierowymi lalkami wycinanymi z kolorowych gazetek. Te ostatnie przedstawiały z reguły dorosłe już kobiety i można je było „przebierać”, przykładając do nich papierowe stroje i zaginając im rogi (podejrzewam, że być może część z was bawiła się jeszcze takimi lalkami, choć z pewnością większość z was nie miała pojęcia o istnieniu czegoś takiego).

Ruth Handler była w tym czasie zwyczajną Amerykanką i matką dwójki dzieci. Zauważyła, że jej córka Barbara, bawiąc się swoimi lalkami, zamiast bawić się w „dom”, co było typowe w tamtych czasach, obsadzała swoje lalki w rolach dorosłych. To była jej pierwsza inspiracja i zarazem początek drogi, który w efekcie doprowadził do powstania dzisiejszej ikony. Gdy w 1956 roku podróżowała po Europie natknęła się w Niemczech na popularną wówczas w tym kraju lalkę Bild Lilli, która została wprowadzona na tamtejszy rynek przez firmę Greiner & Hausser GmbH 12 sierpnia 1955 roku, a przedstawiała dorosłą blondynkę o bardzo bujnych kształtach. Lalka ta produkowana była do 1964 roku, gdyż wtedy prawa do niej nabył Mattel. Warto tu przypomnieć, że lalka ta była inspirowana jedną z postaci z komiksów Reinharda Beuthiena, które ten rysował na zamówienie tabloidu Bild. Oczywiście dla Lilli tworzono także dodatkowo najróżniejsze dodatki, stroje i inne akcesoria, ale w założeniu twórcy była przeznaczona dla dorosłych jako egzemplarz kolekcjonerski. Okazało się jednak, że dzieci bardzo często „pożyczały” sobie od dorosłych te lalki. Tak właśnie narodził się pomysł na stworzenie znanej dziś wszystkim lalki Barbie.

Jak się domyślacie Ruth nadała jej imię swojej córki Barbary. Wspomniałam jednak powyżej, że miała ona dwójkę dzieci, dlatego chyba nikogo nie dziwi, że męskiemu odpowiednikowi lalki nadała imię swego syna Kennetha. Tak powstał Ken. Pierwsza lalka Barbie pojawiła się na rynku w 1959 roku, a Ken dołączył do niej dwa lata później. I to tyle o historii.

Dlaczego Barbie jest ikoną? Mam świadomość, że tak postawione pytanie zawiera w sobie założenie, że tak właśnie jest, ale chyba nawet ci, którzy nie przepadają za tą laką, nie będą chcieli ze mną w tej kwestii polemizować. Bez wątpienia jest to zabawka rozpoznawalna na całym świecie. A jeśli dodatkowo budzi takie kontrowersje i dyskusje, znaczy moim zdaniem, że mamy do czynienia właśnie z ikoną, nawet jeśli w niektórych budzi negatywne emocje.

Jak już wspomniałam, jestem fanką tej lalki, dlatego chciałabym odnieść się do słów krytyki, które często kierowane są pod jej adresem.

1. Najczęściej pojawiającym się zarzutem jest zarzut o nierealistyczny standard piękna i brak różnorodności. Dlaczego połączyłam te argumenty? Ponieważ uważam, że obecnie są one już mało aktualne. Owszem, najpopularniejszy wygląd Barbie to nadal stereotypowa blondynka, która faktycznie ma niemożliwe do osiągnięcia wymiary, ale powoli zaczyna się to zmieniać. Firma Mattel wprowadza na rynek już od pewnego czasu bardziej zróżnicowane lalki Barbie, o różnych kształtach ciała, kolorach skóry i długościach włosów, aby realniej odzwierciedlić różnorodność występującą w naturze. Pojawiła się na przykład seria „Barbie Fashionistas”, a w niej lalka przedstawiająca dziewczynkę z zespołem Downa, która w założeniu ma zwrócić uwagę dzieci na tę chorobę, wywołaną przez zespół wad wrodzonych i uczyć tolerancji dla odmienności.

2. Kolejny zarzut dotyczy utrwalania stereotypów związanych z płcią i wpływu tej postaci na postrzeganie kobiet i ich świata. Uważam, że to najsłabszy zarzut. Przecież lalka ta dokładnie jest zaprzeczeniem tego wszystkiego. Jest symbolem emancypacji kobiet oraz różnorodności zawodów i pasji. Możemy znaleźć Barbie w roli astronautki, lekarki, prezenterki telewizyjnej, a także w wielu innych profesjach. Ta różnorodność pozwala w budowaniu świadomości, że kobiety mogą osiągnąć wszystko, czego tylko sobie zażyczą. Seria Fashionistas skupia się na różnorodności w wyglądzie i kształtowaniu uczucia szacunku i tolerancji, seria Career Doll reprezentuje najróżniejsze zawody, a seria Barbie Celebrates Role Models odzwierciedla z kolei wizerunki słynnych kobiet najróżniejszej narodowości i zawodów takich jak: Katya Echazarreta (Meksykanka, Latynoamerykanka i przede wszystkim kosmonautka), Lan You (Chinka, projektantka mody), Dr. Chika Stacy Oriuwa Md. (ciemnoskóra lekarz psychiatrii dziecięcej). Mamy w tej grupie nawet naszą rodaczkę, Polkę, Anitę Włodarczyk, która jest słynną lekkoatletką.

3. Konsumpcjonizm. Fakt bezsporny i zarzut trudny do obalenia. Lalek oraz dodatków jest faktycznie ogrom, ale to związane jest z różnorodnością. Uważam, że właśnie w tym tkwi fenomen tejże lalki. Każda lalka ma rzeczywiście zindywidualizowany strój, który nie tylko ma być modny i dobrze na niej wyglądać, ale często miewa również symboliczne znaczenie. Weźmy na przykład pod uwagę wspomnianą już lalkę z zespołem Downa. Na stronie firmy Mattel przeczytacie: „w stylizację tej lalki wplecione są ważne symbole, takie jak np. motylki (symbol zespołu Downa) oraz kolory niebieski i żółty, które są barwami świadomości zespołu Downa. Różowy naszyjnik ma trzy strzałki reprezentujące 21 chromosom, a skierowanie ich na zewnątrz ma symbolizować pokonywanie trudności i rozwój. Różowe ortezy uzupełniają jej strój i „pomagają” lalce, tak jak białe sportowe buciki z „suwakami”. Lalka ta ma także blond włosy i jest ubrana w kwiecistą sukienkę z bufiastymi rękawkami. Dzięki stylowemu i uniwersalnemu strojowi jest gotowa na każdą przygodę, którą sobie wymarzysz.”. Ja się z tym absolutnie zgadzam. Moim zdaniem lalka ta jest naprawdę bardzo ładna i modnie ubrana.

Wszystko to dzięki współpracy z wieloma światowej sławy projektantami, którzy tworzą też dla tej lalki unikalne kolekcje ubrań, a nawet linie mody. Tak więc wpływ Barbie na modę był i jest ciągle niepodważalny, przyczyniając się do rozwoju wielu stylów i trendów.

Barbie to jednak nie tylko zabawka, to również bohaterka wielu filmów, książek i komiksów, w wyniku czego bardzo szybko przeniknęła do popkultury. Wpływ Barbie na kulturę jest nie do przecenienia. Ta mała lalka pomogła kształtować percepcję piękna, kariery zawodowej, a także roli kobiet w społeczeństwie. I choć nieustannie budzi kontrowersje, to jednak inspiruje i bawi kolejne pokolenia, a jej historia to historia sukcesu, sukcesu, który wpłynął na naszą kulturę i na życie milionów ludzi.

Grafika:

• polityka.pl
• joemonster.org
• contentstack.io
• milimali.pl
• cloudinary.com
• media-amazon.com