Twarz, którą dobrze zna cały internet   

Gdy 19 września 2008 roku student Carlos Ramirez (pochodzący z Oakland - miasto na wschodnim brzegu zatoki San Francisco w północnej Kalifornii) narysował, a następnie opublikował w internecie swój pierwszy komiks, chyba nikt nie podejrzewał, że stanie się on początkiem legendy. Jedna z facjat, która pojawiła się w jego komiksie, tak bardzo spodobała się internautom, że najpierw nazwali ją Trollface, a następnie zaczęli ją na potęgę wykorzystywać w sieci jako emotkę symbolizującą internetowych trolli. Obecnie jest prawdziwą ikoną. Postanowiłem przyjrzeć się bliżej genezie tego mema, który nie tylko podbił przed laty Internet, ale niepodzielnie króluje w nim do dziś.

Na początek warto jednak zadać sobie pytanie, czym w ogóle jest mem? Czy istnieje jakaś definicja mema? Owszem, w Wikipedii znajdziecie próbę wyjaśnienia tego pojęcia, choć przekonacie też od razu się przekonacie, że nie jest takie łatwe, bo jest to pojęcie o bardzo szerokim znaczeniu. Memy bywają bowiem tak różnorodne, że niemożliwym wydaje się sformułowanie spójnego i sensownego wyjaśnienia tego pojęcia. Myślę więc, że na potrzebę tego testu możemy jednak przyjąć, że mem to typowy dla internetu żart obrazkowy (obraz wsparty jest tu często krótkim komentującym tekstem). Przekaz mema musi być prosty i bezpośredni, co ma oczywiście swoje uzasadnienie. Ze względu na różnorodność użytkowników sieci, te ich humorystyczne obrazki niekoniecznie muszą być subtelne. Głównym bowiem założeniem jest to, by taki żart trafił do jak największej liczby osób, został przez nie zrozumiały, pozwalał się na długo zapamiętać oraz by był łatwy do rozpowszechniania (stąd ta forma obrazkowa wydaje się optymalna). Memów w internecie są miliony, ale tylko czasem zdarza się, że jakiś mem do tego stopnia podoba się użytkownikom, że ci zaczynają go sobie przesyłać na ogromną skalę, a to z kolei przyczynia się do gigantycznego wzrostu popularność. Taki los spotkał właśnie trollface'a, który pojawił się w komiksie Ramireza. Warto tu wspomnieć, że w czasach, gdy tworzył on swój komiks, krótkie, prześmiewcze komiksy cieszyły się już dużą popularnością i były bardzo popularnym w internecie gatunkiem. Były one z reguły bardzo proste, minimalistyczne, tak więc ich autorzy nie musieli wykazywać się jakimiś szczególnymi, graficznymi uzdolnieniami. Ba, można wręcz powiedzieć, że właśnie to tworzyło nawet swoisty klimat (charakterystyczny humor dominujący wtedy w internecie świetnie komponował się z „patyczakami” rysowanymi w Paincie). W tym to programie powstał także słynny już dziś komiks Carlosa, w którym przedstawiono postać trolla, który na swój sposób intryguje do dziś każdego internautę.

No właśnie, a kim jest właściwie internetowy troll i dlaczego twarz umieszczona w komiksie tego amerykańskiego studenta została nazwana akurat jego twarzą? Przypomnijmy, że Carlos umieścił swój rysunek na bardzo popularnym wówczas portalu 4chan, czyli na stronie funkcjonującej jako wielotematyczne forum, którego użytkownicy dyskutowali na przeróżne tematy w obszarze swoich zainteresowań. Tam właśnie w 2008 roku pojawił się komiks Ramireza. Swoją sławę zyskał jednak nie bez powodu. Był to bowiem również okres, w którym na forach nagminnie zaczęli pojawiać się użytkownicy, którzy z premedytacją włączali się do dyskusji, nie po to jednak, by dzielić się swoją sporą wiedzą lub doświadczeniem, leczy wyłącznie po to, by irytować innych, doprowadzać ich do wściekłości i ostatecznie skwitować ten swój udział w dyskusji sarkastycznym uśmiechem. Właśnie takim uśmiechem, jaki zobrazował Ramirez w swoim komiksie. Jego komiks wyśmiewał co prawda zachowanie tych kompletnie niedojrzałych, a przy tym cynicznych żartownisiów, ale ten jego mem zostało o dziwo szybko zaadoptowany przez nich samych i to oni zaczęli go używać jako emotki, by dodać tym swoim internetowym wybrykom jeszcze więcej uszczypliwości i zjadliwości. Twarz przejęła prawie natychmiast cała społeczność 4chan, a użytkownicy tego forum zaczęli też masowo tworzyć własne komiksy, w których wykorzystywali już twarz internetowego trolla. Z czasem ten wizerunek zakorzenił się także w umysłach wszystkich pozostałych internautów.

Niestety, nawet najzabwniejszy i najbardziej uniwersalny żart nie jest wieczny. Trollface był obecny w kulturze światowej sieci przez dobrych kilka lat. Gdzieś około roku 2012 popularność tego mema sięgnęła szczytu i od tego czasu raczej już spadała. Powstawały nowe memy i memowe schematy, a wiele osób twierdzi, że około 2014 roku rozpoczęła się nowa era w świecie memów i te klasyczne poszły w odstawkę. Jednak stara miłość nie rdzewieje. Przez lata powstawały liczne przeróbki tej twarzy np. z obliczami powszechnie znanych postaci. Powstawały także na jej bazie takie, które przedstawiały różne charaktery. I jak to zwykle w życiu bywa, kiedy upłynie wystarczająco dużo czasu, znów wraca się do klasyki.

Kolejny skok popularności tego mema, czyli jego druga młodość, przypadła na rok 2020. Trollface powrócił za sprawą krótkich filmów umieszczanych przez użytkowników na szalenie popularnym i przypominającym 4chan portalu Reddit. Filmy te to były krótkie kompilacje obrazków nazywanych przez „Trollge incident” lub „Trollapocalypse”. Uważni użytkownicy neta od razu dostrzegli w nich tę charakterystyczną twarz, która przed laty niepodzielnie rządziła w sieci. Ale coś się jednak w tym obrazie zmieniło? I owszem. Postać trolla nie jest już tak charakterystycznie wyszczerzona. Wydaje się jakby bardziej spokojna, a mimika jest niejednoznaczna. Poza tym znajduje się zawsze w cieniu, co nadaje jej mroczności. Twarz podpisana jest także ostrzeżeniem, które mówi: „Trollge przyjdzie wkrótce. Schowaj się do schronu zanim Trollface zostanie wypuszczony”. Pod tymi ostrzeżeniami umieszczony jest również napis, za ile dni nadejdzie to, przed czym jesteśmy przestrzegani. Wraz z upływem czasu wyraz twarzy Trollge'a zmienia się, by ostatecznie ukazać prawdziwego trollface'a, którego połowa twarzy pokryta jest już cieniem. Towarzyszące temu obrazowi groza oraz niepokój wzbudziły jednak zainteresowanie użytkowników, którzy szybko chwycili koncept, a sam trollface, tym razem pod postacią trollge'a, powrócił do ich łask. Sprawa jest jednak na tyle świeża, że trudno w tej chwili wyrokować, dokąd ta koncepcja nas zaprowadzi.

Kultura memów internetowych jest bardzo dynamiczna i nieprzewidywalna. I niełatwo zrozumieć, dlaczego dzieła te ewoluują i akurat w tę, a nie w inną stronę. Użytkownicy uwielbiają zaś tworzyć alternatywne schematy i wytyczać nowe ścieżki dla świata memów, choć dzieła pionierów wciąż są obecne w elektronicznym świecie. Trollface'a możemy więc dziś nadal spotkać na wielu portalach, a symbol ten wydaje się mieć nadal moc i pozyskiwać wielu nowych zwolenników, którzy chetnie po niego sięgają. Historia trollface'a to jedynie niewielki skrawek tego, co wydarzyło się w świecie internetu w ostatnich latach. Trudno też sobie wyobrazić ten świat bez memów i tego typu humoru. Kto wie, może w niedalekiej przyszłości ta tajemnicza postać Trollge'a przybierze nowy charakter i zakorzeni się w memowym uniwersum równie mocno jak trollface'a? Tego nikt nie wie, ale kultura internetu jest na tyle dynamiczna, że i w tej materii może nas zaskoczyć.

Grafika:

• cdn.hipwallpaper.com/...
• di.com.pl/...
• i.imgflip.com/...