English time   

Na świecie ludzie mówią około sześcioma tysiącami języków. Od zawsze istniała jednak potrzeba używania jednego wspólnego języka, który umożliwiłby globalną komunikację. Czy się to komuś podoba, czy też nie, dziś taką rolę pełni język angielski, który jest najbardziej rozpowszechnionym językiem na świecie, choć pod względem ilości rodzimych użytkowników plasuje się dopiero na trzecim miejscu (podobno po hiszpańskim i mandaryńskim). To dziś język mediów, internetu, biznesu, finansów, gospodarki, kultury i turystyki. Zajął on miejsce łaciny, która dominowała na świecie przez setki lat, bo była oficjalnym językiem chrześcijaństwa. Mnie zaciekawiło jednak, dlaczego to akurat angielski zastąpił łacinę, skoro istnieją na świecie języki, które nie gorzej sprawdziłyby się w tej roli.

Język angielski to język naszych czasów, choć inaczej mówi się tym językiem w Anglii niż w Zimbabwe. Językoznawcy twierdzą, że obecnie około 400 milionów ludzi na naszej planecie włada tak zwanym SABE (Standard American British English), a mniej więcej drugie tyle używa go jako drugiego języka narodowego. Z badań językoznawców wynika również, że niemalże 900 milionów posługuje się nim jako językiem obcym. Gdyby podsumować wszystkie te liczby, z łatwością da się zauważyć, że po angielsku mówi na świecie jakieś półtora miliarda ludzi. Co ciekawe, ludzie porozumiewają się w tym języku nie tylko z obcokrajowcami, lecz coraz częściej także między sobą.

Dlaczego język angielski stał się językiem globalnym, skoro jeszcze na początku XVII wieku o wiele więcej ludzi na naszym globie mówiło na przykład po niemiecku, rosyjsku, francusku, hiszpańsku, czy włosku, nie mówiąc już o mandaryńskim, czy też hindi. Według lingwistów, język angielski zawdzięcza tak dominującą pozycję przede wszystkim sporemu potencjałowi ekonomicznemu, gospodarczemu oraz politycznemu państw anglojęzycznych, jak również specyfice samego języka.

Początków ekspansji języka angielskiego należałoby szukać w XVI-wiecznym brytyjskim kolonializmie. Po ponad tysiącu latach spędzonych na Wyspach, Anglicy zaczęli wysyłać w świat swoich żeglarzy, żołnierzy, osadników, więźniów, misjonarzy i pielgrzymów. Decyzje podejmowane w Londynie miały więc wpływ na politykę i gospodarkę w krajach położonych nawet w najbardziej odległych zakątkach świata (np. w Indiach czy w Ameryce Północnej), a powiedzenie, że „nad Brytyjskim Imperium słońce nigdy nie zachodzi” trafnie opisywało ówczesną rzeczywistość. Z historii wiemy, że jeszcze w roku 1922 Wielka Brytania miała w swoim posiadaniu prawie ¼ ziem na naszym globie. Język angielski był oczywiście językiem zwycięzców, dlatego narzucano go wszystkim podbijanym narodom, aż w końcu stał się językiem uniwersalnym. Co ciekawe, kraje, które ostatecznie odzyskały swą niepodległość, zachowały jednak język angielski jako dominujący i nadal jest on tam nauczany w szkołach. Nie mniejszą rolę odegrała w tym rozpowszechnianiu języka angielskiego na świecie także wzrastająca bardzo szybko potęga gospodarcza Wielkiej Brytanii. Wzmocnienie pozycji tego kraju miało miejsce szczególnie w XIX wieku, który powszechnie nazywa się dziś „wiekiem przemysłu”. Elementem kluczowym były wtedy nowe rozwiązania technologiczne, które opisywano właśnie w tym języku. W tamtym okresie zaczęła również szybko rosnąć pozycja Stanów Zjednoczonych, które wyzwoliły się co prawda spod jarzma Imperium, ale język angielski pozostał tam praktycznie niezmieniony. Tak więc oba te kraje, zaczęły rozdawać karty we wszystkich najważniejszych dziedzinach życia, a London City i  Wall Street w  Nowym Yorku, zaczęto uważać nie bez powodu za finansowe stolice świata. W XX wieku duże międzynarodowe korporacje, otwierając nowe oddziały w różnych krajach, część kadry zarządzającej wysyłały z centrali. To spowodowało, że trzeba było w tych firmach wprowadzić coś w rodzaju języka uniwersalnego. Ze względu na stosunkową łatwość nauczenia się, angielski idealnie nadawał się do tego celu. I tu dotknęliśmy drugiego niezwykle istotnego czynnika, samego języka. Jest on logiczny, a jego gramatyka, struktury i fonetyka nie są zbyt trudne.

Oczywiście trudno wskazać jedną konkretną cechę, która pomogła językowi angielskiemu osiągnąć aż taką pozycję. Z pewnością nie wystarczy uwzględnić tylko jeden aspekt. Moim zdaniem ta popularność jest wynikiem zbiegu, w jednym okresie historycznym, co najmniej kilku istotnych okoliczności i czynników.

Jednak kto wie, czy za 50 lub 100 lat sytuacja ta nie ulegnie zmianie? Skoro hegemonia języka łacińskiego czy francuskiego to dziś przeszłość, to możemy być przekonani, że taki sam los może spotkać i język angielski.

W ostatnich latach coraz popularniejszy staje się chiński i arabski. Nie da się jednak ukryć, że z lingwistycznego punktu widzenia nie są one predestynowane do takiej roli. Ot, prosta sprawa – są zwyczajnie zbyt trudne. Jednak kto wie, jak potoczą się dalsze losy świata, ale ekspansji chińskiej gospodarki ja bym nie bagatelizowała.

Grafika:

• blog4men.pl/...
• ebayimg.com/...
• woofla.pl/...
• speakin.pl/...