Gatunek zagrożony wyginięciem   

Już na wstępie pragnę zaznaczyć, że artykuł ten nie będzie dotyczył jakiegoś zagrożonego wymarciem gatunku fauny czy flory, jak sugerowałby tytuł. Tekst ten będzie o czymś zupełnie innym. Postanowiłam odnieść się w nim do wymierającego współcześnie gatunku człowieka, a konkretnie mężczyzny… dżentelmena.

Pierwotnie dżentelmen musiał pochodzić z dobrej rodziny. W Wielkiej Brytanii pojęcie to przez lata odnosiło się wyłącznie do szlachty, a we Francji do arystokracji.

„Polski Kodeks Honorowy” Władysława Boziewicza z 1919 roku jasno określał polską wizję dżentelmena. Musiał to być mężczyzna bez skazy pod każdym względem, odznaczający się nienagannymi manierami, nieposzlakowanym imieniem i uznawaniem honoru za najwyższą wartość. Cechować musiał go również takt, honor, uprzejmość i wysoka kultura. Musiał być mężczyzną wykształconym (posiadać co najmniej średnie wykształcenie), godnym zaufania i interesować się światem. Względem innych musiał być solidarny, a dla swoich lojalny i wierny. Zawsze musiał działać jawnie, być prawdomównym i bezwzględnie spłacać honorowe długi. Niedopuszczalne były również z jego strony jakiekolwiek anonimy, denuncjacje i przywłaszczanie sobie godności. Kwestią oczywistą było, że mężczyzna ten musiał znać i przestrzegać wszelkie zasady savoir- vivre, darzyć starszych należnym im szacunkiem, a w stosunku do kobiet być niezwykle szarmanckim. Zawsze musiał walczyć o ich dobre imię, gdyż w innym wypadku skazywany był przez społeczeństwo na ostracyzm. Tak było. A jak jest dziś? Czy możliwe jest współcześnie spotkanie takiego osobnika? Moim zdaniem graniczy to raczej z cudem.

Jerzy Urban twierdzi nie bez racji, że prawdziwi dżentelmeni dawno już wyginęli. Dziś występują tylko ich lepsze lub gorsze podróbki. Nazywa ich postdżentelmenami. Mężczyźni ci bowiem sztucznie próbują kultywować anachroniczne zwyczaje w dziedzinie ubioru, stylu bycia czy też odnoszenia się do innych. Są zazwyczaj dumni z faktu, że nie przeklinają i się myją! I wiecie co, drodzy czytelnicy? Coś w tym jest. Dzisiaj mężczyzna, który nie używa bądź ogranicza użycie wulgaryzmów, zakłada czyste ubranie i zdarzy mu się od czasu do czasu przepuścić dziewczynę w drzwiach, sam uważa się za dżentelmena. Przepraszam bardzo, ale albo ów osobnik nie zna znaczenia tego pojęcia, albo po prostu jawnie sobie z niego kpi. Coś mi się tak wydaje, że prawdziwi dżentelmeni z przeszłości poprzewracaliby się grobach, gdyby mieli szansę to usłyszeć.

Zastanawiałam się ostatnio, jaka może być przyczyna zaniku tej niewątpliwie chwalebnej i jakże potrzebnej współczesnemu światu postawy. Znalazłam ich kilka. Po pierwsze zmiana ludzkiej mentalności. Większość współczesnych nie odczuwa potrzeby zachowywania się z klasą albo, idąc dalej, jest im to obojętne. Żadne środki masowego przekazu nie promują dziś takiej postawy, bo dziś lansuje się kult macho, który jest z nią zdecydowanie sprzeczny. Brakuje też wzorców, od których młodzi mężczyźni mogliby sobie przyswoić styl bycia dżentelmena. Uważam bowiem, że żywe przykłady zachęcają do zmian znacznie lepiej, niż słowa wyciągnięte ze starych książek czy poradników. Taki model wychowania powinien być ugruntowany już w rodzinnym domu. No ale niby jak ojcowie mają dziś wpoić swoim synom właśnie taki model postępowania, skoro sami go nie znają i nie stosują?

Wielu ludzi uważa dziś, że cechą charakterystyczną współczesnego dżentelmena jest jego stosunek do kobiet. To jednak kiepski miernik, gdyż feministki, dążące do równouprawnienia płci, świadomie i z premedytacją utrudniają szarmanckie zachowania panów wobec kobiet. Kobiety nie są bowiem dziś już takie słabe i bezbronne jak dawniej. Potrafią walczyć o swoje prawa i dobrze zarabiać. Ba, są też znacznie silniejsze fizycznie i psychicznie niż ich poprzedniczki sprzed wieków.

Inną kwestią jest fakt, który przywołuję tu z przykrością, że dzisiejsze kobiety coraz rzadziej potrafią i chcą zachowywać się jak damy, a to utrudnia mężczyznom bycie dżentelmenami, co nie oznacza jednak, że powinni czuć się z tego zwolnieni, bo elegancki mężczyzna powinien bezwarunkowo zachowywać się z klasą w każdej sytuacji.

W minionych wiekach, ktoś, kto nie był dżentelmenem, nie miał szans na zaistnienie i zrobienie kariery w świecie. Dziś jest jakby odwrotnie. Sukces, mierzony jest wielkością portfela i nie ma nic wspólnego z dobrym wychowaniem i eleganckim stylem bycia. Powiem więcej, mam niekiedy wrażenie, że elegancja może nawet przeszkadzać w zrobieniu kariery.

Zupełnie nie rozumiem jednak, dlaczego we współczesnym świecie postawa dżentelmena wzbudza u wielu ludzi ironiczny uśmiech politowania, i dlaczego uważana jest jedynie za relikt przeszłości? Obawiam się nawet, że niebawem określenie to trafi do lamusa i większość osób nie będzie już miała zielonego pojęcia, co ono tak naprawdę oznacza.

Żyjemy w czasach ogromnej wolności. Możemy dowolnie dobierać sobie stroje i nie musimy już zachowywać się zgodnie z etosem określonej grupy społecznej. Ba, możemy być także kimkolwiek zechcemy. I to jest dobre, jeśli umie się z tego korzystać. Niestety, przykre jest to, że dziś liczy się przede wszystkim wymierny efekt, co wyniszcza nas, dobre obyczaje oraz tradycje. Moim zdaniem bycie dżentelmenem to dziś wielkie wyzwanie, któremu mimo wszystko warto stawić czoła.

Grafika:

• http://fabrykamemow.pl/...
• http://i.wp.pl/...