Gorszy? A może jednak lepszy?

Dodano 2019-04-27, w dziale felietony - archiwum

„Leży już w naturze ludzkiej, że porównujemy wszystko ze sobą, a siebie z wszystkim, przeto poczucie szczęścia i niedoli zawisło od tych rzeczy, z którymi się zestawiamy, a samotność jest największym niebezpieczeństwem.” - napisał na przełomie XVIII i XIX wieku wybitny niemiecki poeta, dramaturg i prozaik Johann Wolfgang von Goethe, w powieści „Cierpienia młodego Wertera”. Porównujemy się nagminnie, ale z reguły z kimś, kto jest lepszy od nas w jakiejś dziedzinie, a nie z kimś, kto jest słabszy. Dlaczego? Przecież taka ocena jest zawsze jednowymiarowa, bo bierzemy pod uwagę tylko jedną, wąską dziedzinę. Czyżby więc porównywanie się było tylko pewnym uzewnętrznieniem tkwiącej gdzieś w nas głęboko potrzeby zakłamywania rzeczywistości?

Porównywanie się do innych to /pliki/zdjecia/por.jpg zjawisko znane ludziom od zawsze i wynikające zazwyczaj z krytyki, jakiej doświadczamy. Wielu uważa, że to nic innego jak efekt obniżonej wartości własnej, ale nie brak i takich, którzy są mocno przekonani, że potrzeba ta może wynikać również z pychy. Moim zdaniem mylą się i jedni i drudzy, bo każdy z nas, bez względu na samoocenę czy poglądy, ulega temu zjawisku całkowicie podświadomie.

Można oczywiście próbować z tym walczyć, ale byłaby to „walka z wiatrakami”. Psychologowie twierdzą bowiem z przekonaniem, na podstawie wielu badań, że każdy człowiek ulega pokusie porównywania, bo nasz mózg czyni to jakby niezależnie od naszej woli. Nie mamy zatem na samo zjawisko żadnego wpływu, ale już na podjęte w wyniku tych porównań decyzje i owszem.

Porównanie nie musi skutkować od razu czymś negatywnym. Możemy nadać mu wydźwięk pozytywny, wykorzystując je do własnego rozwoju, jako skuteczną formę motywacji. Dzięki niemu możemy więc zyskać szansę spełnienia marzeń, /pliki/zdjecia/por1_0.jpg czy osiągnięcie celów. Porównywanie wyglądu, umiejętności, dobytku i wielu innych aspektów życia może obudzić w nas potrzebę osiągnięcia czegoś więcej i pokazania innym, że jesteśmy w stanie pokonać własne bariery, lęki i stawać się lepszymi ludźmi. Można je więc przekształcić w „zdrową realizację”, która będzie czymś pozytywnym, o ile oczywiście nie wyjdzie poza sferę komfortu i nie przełoży się na walkę o bycie lepszym od innych za wszelką cenę.

Jednak porównywanie się do tych - jak sądzimy często - „gorszych”, to już inny aspekt. Pozornie może wydawać się równie dobre, bo przecież nie krzywdzimy specjalnie tym innych, podwyższając jedynie sobie samoocenę, ale zjawisko to w większości przypadków niesie negatywne skutki. Już samo traktowanie kogoś jako tego gorszego trudno oceniać pozytywnie. Co prawda czujemy satysfakcję, często nawet niewspółmierną, ale przecież przypinamy też innym łatki, które ich szufladkują i raczej mało obiektywnie oceniają ich możliwości A przecież nikt z nas nie lubi czuć się gorszym, bo jest to zawsze niezwykle nieprzyjemne i demotywujące uczucie.

W porównania wprowadzają nas rodzice, wychowawcy i nauczyciele. Później robimy to już sami i często na własną zgubę. Porównywanie może być naszym sprzymierzeńcem na drodze rozwoju, ale może też stać się naszym uciemiężeniem. „On mógł się jakoś nauczyć i dostać 5, a ty nie!” – słyszmy w młodości nie raz od swoich rodziców. Chyba zgodzicie się ze mną, że takie porównanie nigdy nie wpływa na odbiorcę pozytywnie, a już na pewno nie motywuje go do działania, za to może mu radykalnie obniżyć samoocenę. /pliki/zdjecia/por2.jpg Często nie zdajemy sobie po prostu sprawy, że porównania, które czynimy, choć wydają nam się nieszkodliwe, tak naprawdę mocno wpływają na psychikę i zamiast przynieść pożądane skutki, potrafią człowiekowi zatruć życie. Musimy bowiem mieć świadomość tego, że jesteśmy tacy, jacy jesteśmy i zawsze znajdzie się ktoś, kto będzie lepiej od nas wyglądał, pisał, czy szybciej biegał, kto będzie miał ładniejszy dom, lepszą garderobę, bardziej wypasiony samochód i w ogóle będzie miał lepiej, bo stać go będzie na wiele więcej.

Porównywanie się z innymi zsyła na nas zawsze lawinę emocji, często niestety negatywnych. „Jestem mniej atrakcyjna od niej”, „zrobiłam to znacznie gorzej”, to tylko przykładowe myśli, które pojawiają się w naszych głowach. Same myśli, to jeszcze nic złego, bo ważne jest dopiero to, co z nimi zrobimy. Możemy je przecież przekształcić w pozytywne działanie, motywując się i osiągając w danym aspekcie życia jakieś sukcesy, które pozwolą nam budować poczucie własnej wartości, ale możemy się też nimi totalnie zdemotywować, obniżyć swoją samoocenę, co może przełożyć się na brak chęci kontynuowania jakichkolwiek starań w osiąganiu celu.

Tak więc najważniejsze wydaje się dogłębne poznanie siebie i uświadomienie sobie własnej wartości oraz dopuszczenie do siebie myśli, że każdy z nas jest inny, ma inne predyspozycje, możliwości, talenty, które powinien rozwijać nie oglądając się na innych, tempo uczenia się, rozwoju osobistego i osiągania sukcesów.

/pliki/zdjecia/por3.jpg Jeżeli porównywanie potraktujemy w odpowiedni sposób, może ono dać nam wiele korzyści i niekoniecznie musi stać się dla nas pułapką, w którą sami się zapędzimy, i z której trudno się nam będzie potem wydostać. Jeżeli uświadomimy sobie, że wartość jest w nas, przestaniemy szukać jej u innych. Tak więc zamiast płytkich porównań proponowałabym samoakceptację. To w niej kryje się wolność. Nie możemy bowiem być kimś innym, niż jesteśmy, a jeśli mimo wszystko będziemy usilnie próbowali dążyć do wzoru, którym są dla nas dokonania innych osób, to staniemy się jedynie ich drugorzędnymi wersjami, znacznie gorszymi od oryginału. Zatem akceptujmy siebie takim, jakimi jesteśmy, a jeśli jakiś aspekt z naszego życia nam się nie podoba, to zmieńmy go! Na szczęście wybór należy do nas.