Komunikacja interpersonalna

Dodano 2021-06-05, w dziale felietony - archiwum

Co to jest komunikacja interpersonalna? W dużym uproszczeniu to wymiana komunikatów między co najmniej dwiema osobami w celu wzajemnego przekazania sobie myśli, uczuć itp. Zacząć wypada od wyjaśnienia słowa komunikacja, które pochodzi od słowa występującego w języku łacińskim (przyp. red. „communicare” - oznacza „czynić wspólnym”), a wywodzi się od innego słowa w tym języku (przyp. red. „communis” – wspólny). Skoro mamy już za sobą wyjaśnienie pochodzenia oraz znaczenia tego wyrazu, nadszedł czas, by pokusić się o definicję tego pojęcia. Jest ich kilka, ale ja przybliżę wam trzy, gdyż każda z nich jest trochę inna.

Proces wymiany informacji za pomocą słowa mówionego, pisanego, symboli, mowy ciała,
Wymiana informacji dokonująca się między podmiotami, które swobodnie przyjmują rolę nadawcy i odbiorcy.
Transmisji informacji od jednej osoby do drugiej.

/pliki/zdjecia/kom1_4.jpg Zacznę od końca i na początek pozwolę sobie omówić krótko trzecią definicją. Nie ma się tu co zbytnio rozwodzić, ponieważ taka forma przekazu informacji była, jest i będzie też obecna, gdyż to umożliwia działanie różnych firm, instytucji i całego społeczeństwa, które oparte jest na określonych schematach i przekazywaniu informacji.

Druga definicja jest już trochę bardziej rozbudowana i przez to również znacznie ciekawsza. Swobodne przyjmowanie roli nadawcy i odbiorcy. Do prawidłowego komunikowania się nie da się przyjąć tylko jednej ról. Kluczowe jest zachowanie równowagi, ponieważ tak naprawdę rozmowa to ciągłe zamienianie się rolami. Najpierw osoba A (nadawca) wyraża swoje zdanie, podaje sugestie i dzieli się swoimi przemyśleniami z osobą B (odbiorcą). A następnie osoba B przejmuje rolę nadawcy i wyraża swoje zdanie, ustosunkowując się do wypowiedzi osoby A, dostarczając jej informacje wtórne.

Pierwsza definicja jest jednak najciekawsza, ponieważ jest to wstęp do rozważania na temat mowy werbalnej i niewerbalnej oraz ich znaczenia w procesie porozumiewania się. Mimo iż to słowa wydają się dla nas, ludzi, najważniejsze, to okazuje się, że mowa niewerbalna jest o wiele bardziej istotna. Gesty, mimika i postawa drugiej osoby dają jasny przekaz nadawcy, przez co między obiema stronami biorącymi udział w akcie komunikacji, czyli słuchaczem oraz mówiącym, występuje nie tylko lepsze porozumienie, ale i lepszy kontakt.

Jak więc sprawić, aby kontakt między uczestnikami aktu komunikacji był lepszy? Ważnym elementem jest tak zwane sprzężenie zwrotne. Występuje ono wtedy, gdy odbiorca wysyła komunikat zwrotny. Można to podzielić na siedem różnych kategorii:

sprzężenie zwrotne szacowane - występuje wówczas, kiedy omawiamy naszą opinię i przedstawiamy stanowisko w danej sprawie;
sprzężenie zwrotne pozytywnie oceniające - służy utrzymaniu kontaktu z odbiorcą i okazaniu mu naszej aprobaty w danej sprawie;
sprzężenie zwrotne negatywnie oceniające - pomaga wyjaśniać wszelkiego rodzaju niejasności i korygować błędy ze strony nadawcy;
sprzężenie zwrotne nieoceniające - w tym wypadku nie odwołujemy się do naszych sądów i opinii w konkretnej sprawie, ale wykazujemy zainteresowanie komunikatami partnera;
sprzężenie zwrotne potwierdzające - odbiorca potwierdza wtedy swoje zrozumienie komunikatu;
sprzężenie zwrotne uzupełniające - odbiorca prosi o uzupełnienie komunikatu dodatkowymi informacjami;
sprzężenie zwrotne niewerbalne - wszelka mimika, gesty i postawy.

W komunikacji ważne jest zaangażowanie obu stron. Nadawca powinien zarówno werbalnie jak i niewerbalnie przekazywać informacje w sposób zrozumiały dla odbiorcy. W skutecznej komunikacji ważne jest także zdiagnozowanie nie tylko własnego stylu komunikowania, ale także osób, z którymi się komunikujemy, przestrzegając określonych wskazówek i unikanie przy tym pewnych zachowań.

Istnieje jeszcze podział komunikacji na tzw. formalną (pionową) i nieformalną (poziomą). W zależności od sytuacji używa się bowiem odpowiedniej formy. Na przykład do nauczyciela nie powiemy jak do przyjaciela, a do rodzica użyjemy innych słów i gestów niż do sąsiadów. Komunikowanie się niewątpliwie umożliwia wzajemne oddziaływanie osób na siebie. /pliki/zdjecia/kom3_2.jpg Może ono być silniejsze bądź słabsze, co uzależnione jest od umiejętności porozumiewających się ze sobą jednostek. Według Guetzkowa: „komunikacyjny system to wzory przekazywania i interpretacji wiadomości wśród jednostek organizacyjnych oraz pomiędzy tymi jednostkami i ich organizacyjnym otoczeniem”.

Jak więc zwiększyć efektywność komunikacji? Należy uwzględnić rolę nadawcy w procesie komunikacji, czyli dostosowanie przekazu do poziomu zrozumienia, potrzeb informacyjnych i możliwości percepcyjnych odbiorcy, zadbać o odpowiednią jakość tego procesu i zadbać o to, by sprzężenie zwrotne nie było pomijane podczas rozmowy. Wiadomo powszechnie, że jedni ludzie są bardziej ekstrawertykami, a inni introwertykami, ale bezwzględnie każdy człowiek lubi widzieć, że ten drugi, z którym próbuje się skomunikować, nie tylko słyszy wypowiadane przez niego słowa, ale też ich słucha, rozważa je i zastanawia się nad ich sensem. Czy według was możliwe jest funkcjonowanie społeczności ludzkiej, która nie komunikowałaby się ze sobą? Moim zdaniem nie, dlatego uważam, że trzeba dokładać starań, aby przebiegała ona bezproblemowo i była zrozumiała dla wszystkich uczestników tego aktu.

Na podstawie artykułów:

J. Kisielnicki: Transformacja modelu komunikacji w zarządzaniu organizacją i w funkcjonowaniu społeczeństwa informacyjnego. Rola informatyki w procesie transformacji modelu komunikacji. Uniwersytet warszawski 2018

Anna Karczewska Politechnika Częstochowska Katedra Socjologii i Psychologii Zarządzania „Efektywna komunikacja w organizacji”.

Grafika: