Lękajcie się! – czas na wojnę z pedofilią   

Raz na jakiś czas, w „Kraju nad Wisłą” ktoś zrobi coś, po czym w mediach wybucha wrzawa, a opinia publiczna albo nie wie, o co chodzi i co o tym myśleć, albo też próbuje włączyć się w dyskusję, co najczęściej kończy się ostrą wymianą poglądów. Taki zamęt wprowadził ostatnio swoją wypowiedzią o eutanazji Jurek Owsiak oraz Jan Gross książką o prześladowaniu Żydów przez Polaków podczas II Wojny Światowej. Teraz możemy liczyć na kolejną wrzawę, gdyż na rynku księgarskim ukazała się książka holenderskiego dziennikarza Ekke Overbeeka o wykorzystywaniu seksualnym dzieci przez polskich księży, zatytułowana „Lękajcie się. Ofiary pedofilii w polskim Kościele mówią”.

Trzeba przyznać, że są tematy, które ludzi obchodzą jakby bardziej, a i media chętnie je zawsze podchwycą. Gdy przejadły się nam już: Smoleńsk, eutanazja, aborcja, fotoradary i matka małej Madzi, czas wrócić do tematu, o którym ludzie coraz częściej rozmawiają, choć wielu nie za bardzo ma pojęcie, o czym mówi. Naprzeciw tym oczekiwaniom wyszedł właśnie wspomniany Holender ze swoją publikacją, traktująca o problemie pedofilii – oczywiście wśród księży.

Problem jest i to naprawdę spory. I pewnie zaskoczę moich adwersarzy, którzy postrzegają mnie jako „oazowego chłopaka”, bo nie zamierzam tym razem bronić księży - oczywiście „pedo-księży”. Ja chcę stać po stronie prawdy, a ta jest bezsporna. Pedofilia w Kościele jest i stanowi prawdziwy problem. Problem na pewno wstydliwy, mniej lub bardziej umiejętnie ukrywany, choć nijak nie rozumiem, dlaczego… Czyżby biskupi i wyżsi dostojnicy Kościoła bali się ujawnienia tej prawdy? A może chodzi bardziej o to, że nie bardzo wiedzą, jak sobie z tym problemem poradzić? Wiadomo, że Kościół ma określony wizerunek, o który dba nieprzerwanie od ponad dwudziestu wieków (z różnym zresztą skutkiem). Rozumiem także, że taka sprawa jak wykorzystywanie seksualne przez księży oazowych dziewczynek i chłopców może przyczynić się do utraty tego wizerunku. Po co jednak ukrywać coś, czego ukryć się i tak nie da? Tylko w Polsce słyszymy o takich wydarzeniach przynajmniej kilka razy w roku. Na razie informacje te pojawiają się w mediach sporadycznie i podawane są mimo wszystko z pewnym zażenowaniem, ale coś mi się wydaje, że publikacja wspomnianej powyżej książki może to radykalnie zmienić.

Książka Overbeeka zawiera relacje 12 ofiar księży – pedofilii z Polski. Do tej pory nikomu w naszym kraju nie udało się opublikować aż tylu rzetelnie opracowanych relacji ludzi, którzy – mając dziś po 40 lat – nadal noszą w sercach niezabliźnione rany po krzywdzie, jaka została im w dzieciństwie wyrządzona. Ponoć nic nie boli tak, jak rany zadane seksualności człowieka i to przez osobą duchowną. W naszym kraju, szczególnie w małych społecznościach, ksiądz postrzegany jest nadal jako ktoś wyjątkowy (przez niektórych nawet jako osoba niebiańska). Zapominamy często, że ksiądz to jednak zwykły człowiek (taki jak ja i Ty, drogi czytelniku), który tak samo jak my odczuwa popęd seksualny. Niemniej osoba księdza i jego czyny zawsze będą wzbudzać w społeczeństwie większe emocje niż takie same czyny dokonane przez osobę świecką. Daleko szukać nie trzeba. Zeszłoroczny wypadek samochodowy biskupa Archidiecezji Warszawskiej Piotra J., który na podwójnym gazie wjechał w słup, wzbudził w społeczeństwie emocje porównywalne raczej z pijanym politykiem za kierownicą niż ze zwykłym obywatelem.

Pedofile byli zawsze i są nadal w każdym zawodzie. Trudno więc, aby nie znaleźli się też i tacy wśród księży. Zmieniło się tylko ich społeczne postrzeganie. Przez wiele lat zamierzłej historii pedofilia była powszechna i tolerowana w wielu kulturach. Dziś już nie. Dziś definiowana jest jako swoiste zaburzenie psychiczne i podlega karze, a pedofile zmuszani są do podjęcia farmakologicznego leczenia.

I tu wypada poruszyć jeden z aspektów tego problemu. Każdy ksiądz, zanim nim zostanie, przechodzi formacją duchową. Trwa ona 5, 6, a niekiedy i 9 lat. Podczas takiej formacji przełożeni starają się jak najlepiej poznać kandydata. Jeden ze znajomych księży opowiadał mi kiedyś o testach psychologicznych, które musiał przejść w tym okresie w swoim zakonie. Teoretycznie testy te są właśnie m.in. po to, żeby wyeliminować delikwenta, który posiada jakieś niezdrowe skłonności, wybiegające poza normalną, zdrowo pojmowaną seksualność. I tu chyba mamy do czynienia z pierwszym błędem Kościoła. Chyba coś musi być nie tak z tą formacją, skoro ten swoisty przesiew pozwala mimo wszystko na dopuszczenie do święceń kapłańskich mężczyzn, którzy mogą są potencjalnymi pedofilami.

No to idźmy dalej. Pojawia się kolejny aspekt tego problemu. Chodzi mi o postępowanie –szczególnie polskiego Kościoła – w stosunku do księży, którzy już takie dziecko seksualnie skrzywdzili. Zarzuca się Kościołowi ukrywanie księży - pedofili. I trudno się temu dziwić. Natomiast niegodne jest posądzanie każdego, kto się w tym tonie wypowie o antyklerykalizm. Zapewne niektórzy czytelnicy zarzucą mi teraz, że „sram do swojego gniazda”, a tak czynić nie wypada. Tak jednak nie jest. Ja nie oskarżam Kościoła, bo tu nie ma czego oskarżać. Ja jestem tylko przeciw tolerowaniu w Kościele pedofilii, a temu zaprzeczyć się nie da. Ona tam jest i amen. Moim zdaniem trzeba się tylko poważnie zastanowić, co z tym zrobić i jakimi środkami należy wyrugować to zjawisko z kapłańskich szeregów.

W USA, Holandii czy w Irlandii znaleziono już pewne sposoby przeciwdziałania i karania księży, którzy dopuścili się takiego haniebnego czynu. Powołano tam także specjalne, niezależne instytucje, mające dostęp do kościelnych archiwów, których zadaniem jest m. in. zadośćuczynienie ofiarom księży pedofilii. Nie wiem czy to wystarczy, ale tam jakieś działania podjęto, nie zamieciono tego problemu pod dywan. A jak wygląda ta sprawa w naszym pięknym kraju? W związku z nieformalnym statusem księży, jaki wytworzył się przez wieki w naszym społeczeństwie, ludzie przez długi czas nie dopuszczali nawet do siebie myśli, że ksiądz mógłby wykorzystać seksualnie lub zgwałcić dziecko. Dlatego tak ogromnym szokiem dla wiernych są dziś relacje tych ofiar. Można by tu przytoczyć choćby historię niejakiego księdza Jarka, który związywał dziewczynce w salce katechetycznej ręce różańcem, po czym uczył jej miłości francuskiej. Takie rzeczy miały miejsce, ale nie zamierzam tu nimi epatować (zainteresowanych odsyłam do książki „Lękajcie się!...”). I dobrze się stało, że ludzie w naszym kraju zaczęli w którymś momencie wierzyć swoim dzieciom, gdy te opowiadały im, że ksiądz po spotkaniu przygotowującym ich do bierzmowania robił im to i tamto, a z Polski – kraju uznawanego przez ludzi w Europie za swoisty religijny skansen – zaczęły wypływać w świat informacje o tym, że i tu, podobnie jak np. w Holandii czy Irlandii, żyją ofiary „pedo-księży”. Dziwi mnie natomiast i to bardzo, że Kościół nie podjął od razu tematu i nie zaczął zdecydowanie działać. Przeciwnie, gdy informacje o wykorzystywaniu seksualnym dzieci stały się tajemnicą poliszynela, księża - pedofile byli jedynie przenoszeni na inne parafie, nie ponosząc za swój haniebny czyn żadnych innych konsekwencji.

Na szczęście coś zaczęło się i w tym temacie zmieniać, a książka wspomnianego już Holendra powinna w tym pomóc, bo udało mu się namówić ofiary księży do szczerej rozmowy. W książce padają konkretne nazwiska i oskarżenia. Możemy tam przeczytać np. o reżyserze Macieju Cuske, który dziś przyznaje publicznie, że gdy miał 15 lat spędził dwie noce w sypialni księdza. Ofiary nie chcą jednak szokować opinii publicznej. Chcą tylko jednego – surowej kary dla swoich oprawców, którzy pozbawili ich kiedyś szczęśliwego dzieciństwa. Jednak okazuje się, że jest z tym niemały problem, bo sprawy molestowania seksualnego ulegają przedawnieniu po okresie 15 lat. 40-letnie dziś ofiary nie mogą na dobrą sprawę w majestacie prawa nic zrobić. Wcześniej nie mogły lub nie zawsze chciały o tym mówić, bo bały się potępienia, ośmieszenia, reakcji najbliższych, zepchnięcia na margines społeczeństwa. Trwały latami w okowach wstydu, licząc, że ktoś im w końcu uwierzy i zechce im zwyczajnie pomóc. Czasy się jednak zmieniły i ludzie potrafią już dziś mówić o takich wstydliwych sprawach głośno i otwarcie. W związku z tym i Episkopat Polski nie może już pozostać bierny i powinien wreszcie zacząć poważne prace nad jakimś konkretnym, systemowym rozwiązaniem tego problemu. Komisje, instytucje, cokolwiek… Stwierdzenia typu: "zero tolerancji" i "pełna ochrona ofiar" zawarte w wypowiedzi rzecznika Episkopatu to dla opinii publicznej puste słowa. Wierni chcą widzieć konkretne działania. I nie chodzi im bynajmniej o niszczenie wizerunku Kościoła. Wręcz przeciwnie, oni chcą, aby Kościół poprzez swoje zdecydowane działania podjął trud jego naprawy. Utajnianie spraw księży - pedofilii było w naszym kraju tematem tabu do momentu, w którym nie zaczęto otwarcie mówić o tym, że księżom w Polsce zdarzało się wykorzystywać dzieci. Nie wiem czy i jakie działania podejmie Episkopat w tym temacie. Na razie żadnych działań nie widać. Ekke Overbeek próbował się dowiedzieć czegoś więcej u samego źródła, ale usłyszał tylko kilka nic nie znaczących frazesów. To mnie martwi, bo można by wyciągnąć wniosek, że dostojnicy kościelni nadal nie rozumieją wagi tego problemu, albo nie mają pojęcia, co tym fantem zrobić. O nic innego nie chcę ich nawet posądzać.

Tymczasem ofiary nie pozostają bierne. Już w tym miesiącu ma się odbyć w Warszawie pierwsze oficjalne spotkanie ofiar polskich "pedo-księży". Możemy być zatem pewni, że temat nie ucichnie, a ludzie ci, czemu trudno się dziwić, będą szukać sprawiedliwości, bo dla nich nic się nie przedawniło.

Nie dajmy się jednak sfiksować i nie uogólniajmy. Nazywanie wszystkich duchownych pedofilami jest absolutnie nieuzasadnionym nadużyciem. To wyrządzanie ogromnej krzywdy księżom, którzy pełnią swoją posługę z ogromnym oddaniem i zaangażowaniem, i mają czyste sumienia. O problemie pedofilii - w tej na swój sposób wyjątkowej grupie ludzi społecznego zaufania - mówić jednak trzeba, bo ona miała i zapewne ma jeszcze miejsce. Taka społeczna dyskusja może być też sposobem na radykalne zmniejszenie odsetku takich przypadków w Polsce. Natomiast wyzywanie wszystkich bez wyjątku księży od pedofili i tzw. „posuwaczy” ministrantów jest strzelaniem sobie w kolano (szczególnie w przypadku osób ochrzczonych i wierzących). Jeśli chcemy mówić o tym problemie, z którym dziś boryka się Kościół, to róbmy to godnie, na poziomie i rozpatrujmy go właśnie w kategorii problemu, a nie taniej sensacji, która dobrze się sprzeda na pierwszych stronach gazet. Ofiarom na pewno nie pomożemy, wyzywając i potępiając ich prześladowców! Zostawmy to przedstawicielom prawa. My powinniśmy jedynie wyrażać publicznie swój brak zgody na taki stan rzeczy w Kościele i wywierać nieustającą presję na tych, którzy są za ten stan rzeczy odpowiedzialni. Kościół musi wreszcie zrozumieć wagę problemu i podjąć takie działania, które doprowadzą do usunięcia tych ludzi z własnych szeregów oraz zapobiegną pojawianiu się takich przypadków w przyszłości. Czy jest to do zrobienia? Myślę, że tak, ale potrzebne są: wola takich zmian i skuteczne pomysły oraz zdecydowane działania ze strony ludzi wierzących i kościelnych decydentów.

Grafika:

• http://www.kominek.in/...
• http://januszpalikot.natemat.pl/...
• http://www.tokfm.pl/...
• http://www.faktyimity.pl/...