Pogańskie chrześcijaństwo?   

Święta Bożego Narodzenia, to taki czas w roku, który chyba wszyscy lubimy. Co prawda już od początku grudnia jesteśmy mocno zaaferowani przygotowaniami do zbliżających się świąt, ale mimo stresu i zmęczenia sprawia nam to masę frajdy. Jesteśmy przy tym uśmiechnięci, spokojni i życzliwi dla siebie nawzajem. Gdy byłem mały, lubiłem w okresie świątecznym oglądać w kościołach szopki bożonarodzeniowe. Zawsze pośrodku stała w takiej szopce figura Jezusa, obok niej figury Maryi i Józefa, a wokół nich znajdowały się kłaniające się im zwierzęta, trzej królowe oraz pasterze… Zaraz, zaraz, ale skąd wzięli się tam właściwie ci pasterze? Czyżby wypasali owce w środku zimy? Intrygowało mnie to bardzo długo, aż w końcu postanowiłem zgłębić ten temat.

Najpierw musimy sobie jednak wyjaśnić parę spraw związanych z Bożym Narodzeniem. Otóż Chrystus nie urodził się w stajence a w jaskini. Mało tego. Zachowując obecne datowanie można by powiedzieć, że miało to miejsce 4 lata przed narodzeniem Chrystusa. Po prostu mnich, który obliczał, kiedy narodził się Jezus, trochę się pomylił. O wiele ciekawsza jest jednak inna sprawa. Chodzi o to, że Jezus Chrystus nie urodził się 25 grudnia, tylko gdzieś między 12 marca a 11 kwietnia. Skąd więc się wzięła aż taka pomyłka? Sprawa jest prosta. W Starożytnym Rzymie istniał potężny kult Słońca Niezwyciężonego (Sol Invictus), którego główne święto przypadało właśnie na dzień 25 grudnia (przesilenie zimowe). Gdy chrześcijaństwo stało się religią panującą w Cesarstwie Rzymskim, a stało się za sprawa cesarzy Konstantyna i Teodozjusza w IV wielu n.e., stare święta trzeba było zastąpić nowymi. I tak kościół schrystianizował kalendarz pogan, wchłaniając również niektóre ich obrządki. Dobrym przykładem jest pisanie 6 stycznia na drzwiach domów inicjałów K+M+B. Inicjały trzech mędrców ze wschodu mają podobno chronić chrześcijan przed złymi duchami, które mogłyby nawiedzać ich domy. Okazuje się jednak, że identycznie czynili przed chrześcijanami poganie. Ci na swoich drzwiach dla ochrony domu i jego mieszkańców przed złymi duchami rysowali trzy runy (gebo, ehwaz i berkanan) - zadziwiająco podobne do inicjałów mędrców.

Wróćmy jednak do kultu słońca. Główny bóg starożytnego Egiptu (Re) zwany był bogiem słońce, dlatego nie powinno dziwić, że na podobiznach przedstawiany był zawsze z kołem, najczęściej czerwonym, które malowano nad jego głową. Wspominam o tym nie bez powocu, ponieważ nie inaczej przedstawiane są w chrześcijaństwie podobizny świętych. Im tradycyjnie maluje się nad głowami aureole. Kolejnym „zapożyczeniem” od pogan jest wizerunek samego Boga. Czy ten umięśniony starzec z bujną brodą i długimi siwymi włosami nie przypomina wam choćby greckiego Zeusa? W zasadzie to brakuje mu tylko piorunów w rękach. Chcąc pokazać zwykłym ludziom nowego boga, najłatwiej było skorzystać z gotowych szablonów. Pogańską tradycją jest także świętowanie niedzieli jako dnia odpoczynku. Dlaczego niedziela, skoro Żydzi szabat obchodzą w sobotę? Najlepiej spojrzeć na język angielski bądź niemiecki - odpowiednio w tych językach na niedzielę mówi się Sunday i Sonntag (Dzień Słońca). A to kolejne ewidentne nawiązanie do starożytnego kultu słonecznego.

Podobnych przykładów bezpośrednich zapożyczeń z innych religii, w tym głównie religii solarnych, jest znacznie więcej. Prawdą jest, że żadna zorganizowana wiara nie ma zbyt wielu elementów oryginalnych, bo religie generalnie wyrastają jedna z drugiej i są trochę takim kolażem ciągnących się od zarania dziejów poszukiwań człowieka, starającego się zrozumieć istotę boskości. Nie powinno nas też dziwić, że religie zwycięskie zawsze przejmowały święta religii podbitych, żeby dla ludzi zmiana była mniej gwałtowna i dała im szansę szybciej przyzwyczaić się do nowej wiary. Łatwiej też było pozostawić święta religijne w tych samych dniach, modlić się w tym samych świętych miejscach i używać podobnej symboliki, zastępując jedynie dotychczasowego boga nowym.

Grafika:

• http://www.encyklo.pl/...
• http://pl.wikipedia.org/...
• http://effatha.blog.deon.pl/...