Jestem patriotą? – cz. 2   

Wolter miał rację

Mieszkanie babci Haliny było średnich rozmiarów, jednakże przytulne i wystarczające dla samotnej, starszej pani. Dziadek Kamila zmarł cztery lata temu i od tamtej pory jedynym zajęciem babci było chodzenie do sklepu, rozmawianie z sąsiadkami i oglądanie telewizji. Dlatego tak cieszyła się z każdych odwiedzin wnuka.

Ostatnio jednak mimo bliskiej więzi pojawił się między nimi konflikt. Halina była już starszą kobietą, Kamil zaś coraz więcej rozumiał i coraz bardziej samodzielnie myślał, co doprowadzało niekiedy do sprzeczek na tle światopoglądowym. Nie mniej jednak chłopca bardzo ciekawiła opinia staruszki na temat patriotyzmu.

Babcia nie spodziewała się wprawdzie wizyty, ale jak na prawdziwą babcię przystało miała w zanadrzu co nieco i poczęstowała wnuka wybornymi ciasteczkami i kompotem. Trzeba wiedzieć, że pani Halina była wyśmienitą kucharką.

− Nikt oprócz ciebie nie potrafiłby upiec takich ciastek − Kamil pochwalił przysmak.

− A dziękuję. Teraz mów, co cię do mnie sprowadza.

− Zadanie domowe. Przeprowadzam małą ankietę.

− To bardzo ciekawe. Pytaj.

− Co myślisz o naszym kraju?

− Ach, Polska to wspaniały kraj. Jak słucham w telewizji, co się dzieje za granicą, to niech ich Bóg pokara.

− A mogłabyś babciu rozwinąć tę myśl?

− Rozwinąć? A proszę bardzo. Pamiętaj, że Polska jest zawsze najważniejsza. Dzięki Bogu ludzie jeszcze są tu normalni. Oglądałam w telewizji, co się teraz w Europie wyrabia, ale Polskę Matka Boska ma pod swoją opieką. I ty się temu nigdy nie sprzeciwiaj. Trzeba trwać w wierze dziadów, pradziadów. Nie daj sobie zmącić głowy tym, co w tych wszystkich mediach mówią, bo oni łżą jak z nut. Zaufaj swojej starej babci.

− Czyli jesteś patriotką?

− Jestem patriotką i katoliczką, bo tylko tacy są prawdziwy Polacy. A nie tacy, jak ci, co przyjeżdżają do nas i zabierają nam pracę. Ja powyganiałabym tych wszystkich przyjezdnych.

− Ale przecież Polacy też emigrują na zachód.

− No i nie wiem po co. Tu jest ich ojczyzna.

− A skoro jesteś patriotką, to co robisz dla Polski?

− Właśnie teraz chronię twoją młodą dusze przed zdeprawowaniem. Modlę się codziennie za Polskę i za ciebie, a jak dostaję rentę, to zawsze daję składkę do Caritasu. Na wszystkie wybory chodzę.

− I jesteś zadowolona, z tych których wybrałaś?

− Oczywiście. Tacy ludzie powinni rządzić Polską. Jeszcze raz ci powtarzam, żebyś uważał, co ci ktoś chce do głowy wbić. A jak masz jakieś wątpliwości, to porozmawiaj z księdzem, on ci lepiej wszystko wytłumaczy.

− Babciu − rzekł, nie wytrzymawszy, stanowczym tonem. − Nie mogę tego słuchać. Ostrzegasz mnie przed telewizją, a sama masz zrobioną wodę z mózgu.

− Jak możesz tak mówić? Grzeszysz kochany.

− Może i grzeszę, ale jeśli ten wasz Bóg istnieje, to patrząc na to co robicie, łapie się za głowę.

− Odwracasz się? A co będzie z twoim dalszym życiem? Co ze studiami? Wyznaczasz swój szlak na przekór wszystkim.

− Tak i Wolter miał rację, że ci, którzy poruszają się po dziedzińcu, zawsze będą obrzucać kamieniami tych, którzy wyznaczają nowe szlaki.

Babcia nie odpowiedziała. To, co dziś usłyszała, nie mogło jej się pomieścić w głowie.

Myśl ludzkiej nadziei

Jak na jeden dzień wrażeń było dużo. Kamil wiedział, że babcia nie zrozumie jego intencji, ale dzięki tej rozmowie zyskał przykład innego (dość powszechnego) stanowiska w tej sprawie.

Niedziela była jeszcze piękniejszym dniem od swojej poprzedniczki soboty. Słońce świeciło coraz mocniej, pąki rozwijały się, rozbrzmiewając energią, zaś wiatr stał się ciepły i przyjemny. Ptasie koncerty rozpowszechniły się do tego stopnia, że nigdzie nie było nawet odrobiny ciszy, niezmąconej nutami ptasich treli.

Kwestią niedzielnego poranka było wspólne wyjście do kościoła, które nie zawsze miało miejsce. Dziś Kamil jednak poszedł z chęcią, gdyż chciał zadać kilka pytań księdzu. Odpowiedzi duszpasterza były o tyle ważne, że wiele osób w Polsce uważa Kościół za autorytet moralny, a polska myśl narodowa jest od wieków tożsama z myślą katolicką. Wybrał się więc nad wyraz szybko i bez narzekania. Szedł zamyślony, układając sobie w głowie modelowy przebieg planowanej rozmowy.

Można tu mówić o szczęściu, wyjątkowym trafie, a może i (jak kto woli) o cudzie. Otóż okazało się, że dzisiejsze kazanie będzie na temat patriotyzmu. Kamil słuchał uważnie słów kaznodziei, pragnąc zapamiętać najważniejsze fragmenty. A zdania padały różne; zarówno takie, z jakimi Kamil się zgadzał, jak również takie, do których podchodził sceptycznie. Do pierwszej grupy należało stwierdzenie, iż każdy ponosi odpowiedzialność za swój kraj. W demokracji nasz dom budujemy wspólnie. Inna wypowiedź, która spotkała się z jego przychylną reakcją, mówiła, że narzekać mają prawo tylko ci, którzy poszli do wyborów. Ostatnim mądrym - w ocenie Kamila – zdaniem, było stwierdzenie, iż każdy głos jest ważny, nawet nie dla tego, że jednostki tworzą całość, ale dlatego że jest spełnieniem obywatelskiego obowiązku. Padły także zdania, których Kamil nie potrafił zaakceptować. Pierwszym była wypowiedź podobna do słów babci Haliny, która twierdziła, iż naród polski jest najlepszy oraz że tylko rodowici Polacy mogą czuć się patriotami. Wypowiedź ta dyskwalifikowała cudzoziemców, którzy przyjeżdżając do Polski chcieliby dla niej zrobić coś dobrego. Była to bardzo płaska ocena, zwracająca uwagę na pozory, nie zaś na czyny i zamiary. Drugim negatywnym zdaniem był cytat ze Stefana Wyszyńskiego podsumowujący kazanie: \"Tylko pod krzyżem, tylko pod tym znakiem Polska jest Polską, a Polak Polakiem\". \"Jakże to − pomyślał chłopiec − to istnienie Polski jest uzależnione od katolicyzmu, to niekatolik nie może czuć się Polakiem?!\" Kamil nie mógł pogodzić się z tym, że osoba, którą zebrane tu rzesze uważają za autorytet, wygłasza takie stwierdzenia.

Po mszy Kamil udał się do zakrystii. Poprosił księdza o rozmowę. Ten bardzo się zdziwił, gdyż nie rozmawiał z Kamilem już od trzech miesięcy, tj. od czasu, kiedy chłopak wypisał się z lekcji religii.

− Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus − rzekł ksiądz spokojnie i z uśmiechem.

− Niech będzie. Przejdźmy do rzeczy.

− O co chodzi?

− O kazanie, które ksiądz wygłosił przed chwilą. Mam kilka pytań, akurat wiąże się to z zadaniem z WOS-u.

− Słucham.

− Na początek taka moja uwaga, proszę wybaczyć, ale ja zawsze muszę się do czegoś przyczepić. Powiedział ksiądz kilka mądrych zdań, ale nie uzasadnił, dlaczego warto żyć dla swojej ojczyzny.

− Bo tego nie trzeba uzasadniać.

− Ja bym jednak nalegał.

− Roman Dmowski powiedział: \"Pierwsza służba po Bogu należy się własnemu narodowi\".

− Czyli każe ksiądz rozumieć wszystko systemem reguł i nakazów. Zero racjonalnego rozumowania. Musimy się poddać autorytetom, nie zastanawiając, się czy mają rację?

− Nie − Ksiądz poczuł się zakłopotany. − To chyba oczywiste, że skoro żyjemy w Polsce, to powinniśmy robić wszystko, żeby było tu jak najlepiej.

− No dobrze, ale możemy wyjechać z Polski, znaleźć sobie nową ojczyznę i dla niej żyć. Dlaczego mamy tu zostać? Sam fakt urodzenia mnie nie przekonuje.

− Fakt urodzenia jest bardzo ważny, ale proszę bardzo, znajdę inne przykłady. Spójrz, tu się wychowujesz, pobierasz nauki, w Polsce ma miejsce twoje dzieciństwo. Tu zawierasz znajomości, masz przyjaciół, rodzinę.

− Tak, to już jest jakiś powód. Co jeszcze?

− Gdyby każdy tak chciał wyjeżdżać, to powstałyby dysproporcje. Wyobrażasz sobie masową migrację?

− Nie wyobrażam i dlatego pragnę księdzu uświadomić, że trzeba zrobić coś, żeby tych ludzi w Polsce zatrzymać. Żeby stworzyć tu dobry dom dla wszystkich, nie tylko dla wybranych.

− Nie rozumiem.

− Takimi stwierdzeniami, które określają ramy Polaka, odrzucając niektórych ludzi na bok, wyrządza ksiądz krzywdę naszemu narodowi.

− Każdy kraj powinien kultywować swoją tradycję.

− Nawet jeśli, to należy ją promować, a nie budzić nienawiść do innych. Proszę księdza, reklama polega na tym, żeby zachwalić swój produkt, a nie wykląć konkurenta.

Nastała chwila konsternacji. Po chwili Kamil rzekł:

− Nie przyszło księdzu nigdy na myśl, że może nie mieć racji?

− Nie bądź taki mądry.

− Nie przyszło. W takim razie nasza dalsza dyskusja nie ma sensu. Dziękuję za poświęcony mi czas. Do widzenia.

Kamil opuścił kościół. Jego pogląd na sprawę coraz bardziej się krystalizował. Chociaż w pierwszej fali myśli doszedł do wniosku, że jego ojczyzna nie wygląda tak, jakby on chciał, to zaraz pojawiła się myśl inna, myśl budząca radość. \"A może jeszcze nie wszystko stracone, może takich ludzi jak ja jest więcej.\" Rozejrzał się dookoła, jakby szukając wzrokiem tych, którzy przyłączyliby się do niego. \"Chcę żyć dla Polski, nie mogę patrzeć, jak inni ludzie robią jej krzywdę, mówiąc, że bardzo ją kochają. Wierzę, że nie wszystkim jest obojętne, co stanie się z naszym krajem. Wierzę, że zdołamy coś zmienić na lepsze.\" Uśmiech pojawił się na jego twarzy. W sercu poczuł zapał do działania. Myśl ta była jak kropla wody na pustyni, jak iskra w ciemności. Była to bowiem myśl ludzkiej nadziei.

Patriotyczny uczynek

Niedzielny poranek ustąpił miejsca niedzielnemu popołudniu. Promienie słońca oświetlały miejskie ulice. Kamil wracał właśnie do domu. Teraz wiedział już, co napisać w swoim wypracowaniu. Koncepcja wstępna została zrealizowana.

Nagle chłopiec zauważył coś, co go zastanowiło. Na słupie ogłoszeń wisiał plakat informujący o meczu charytatywnym. Pieniądze z biletów zostaną przeznaczone na tutejsze hospicjum. Każdy, kto chciałby wziąć udział, proszony był o przyjście dziś o godzinie siedemnastej na stadion miejski. Kamil pomyślał: \"Mój kraj, to obywatele, jeśli więc mam coś dla nich zrobić, to zacznę od tego.\" Poszedł się zapisać. Miał nadzieję, że jeszcze będą miejsca.

Zrobiło się bardzo ciepło. Łagodny wiatr gładził twarz chłopaka. Doszedł do stadionu. Byli na nim już jacyś chłopcy. Podszedł tam. Wypełnił całą procedurę i po minucie był już z siebie dumny. Trzeba wiedzieć, że nie należał do wybornych piłkarzy, więc taka gra była dla niego dużym wyzwaniem, stokroć większym niż owe zadanie domowe.

Nagle coś przykuło uwagę Kamila. Byli to dwaj chłopcy, którzy jak się zdawało, kłócili się o coś. Kamil podszedł do nich. Jeden wyglądał zwyczajnie, drugi zaś miał ogoloną głowę, wojskowe spodnie i glany. Zdrowy rozsądek podpowiadał mu: \"Nie wtrącaj się\", jednak ciekawość zwyciężyła. Kamil podszedł do nich:

− Coś nie tak? − zapytał.

− A tobie co do tego? − odparł łysy.

− Właściwie to nic, chciałem wiedzieć, czy wy też gracie w tym meczu.

− Właśnie zastanawiamy się, który z nas powinien grać, a który zrezygnować. Nie zamierzam być w jednej drużynie z pedałem.

Teraz Kamil wiedział już o co chodzi. Skin i homoseksualista to dość burzliwe połączenie. Chłopakowi wpadł do głowy kolejny szalony pomysł: \"trzeba ich jakoś pogodzić.\"

− Jesteś patriotą? − zapytał skina.

− Oczywiście.

− Ja i on także. I dlatego między innymi gramy w tym meczu. Nie sądzisz, że rezygnacja własna lub skłanianie kogoś do niej jest wbrew patriotyzmowi?

− W żadnym wypadku. Trzeba chronić Polskę przez brudem.

− Mówisz gorzej od mojej babci. Myślę, że trzeba doceniać ludzi za to, że chcą coś zrobić dla kraju, a nie manifestują swój fałszywy patriotyzm. Z machania flagą i rzucaniu wytartych haseł nic wymiernego nie przyjdzie. Ilu twoich kolegów będzie także grać?

− Nikt. Powiedzieli, że takie \"coś\" nie jest dla nich.

− I oni zwą się patriotami. Nie powinni przepuścić żadnej okazji, żeby pomóc Polakom.

Skinhead poczuł się trochę zmieszany. Faktycznie postawa jego kolegów go zdziwiła.

− Jeśli naprawdę leży ci na sercu dobro Polski, a wierzę, że tak jest, to pamiętaj: \"Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.\" Chcecie budować swą ojczyznę na nienawiści? Prawdziwy patriota dla dobra swojego kraju przełamie niechęć, jeśli w grę wchodzi coś ważnego. Pomyśl o tych starych ludziach. Oni na nas liczą, a ty odmawiasz - w imię czego? W imię bezpodstawnych uprzedzeń. Kraj tworzą ludzie, patriota więc nie może czuć do tych ludzi nienawiści, bo wtedy okaże się, że nie chce dobrze dla kraju, dla obywateli, a wtedy będzie patriotą fałszywym, sztucznym, po prostu żałosnym. Spójrz obiektywnie.

Skinhead opuścił głowę. Nastała chwila milczenia. Po minucie, może dwóch wzniósł ją i powiedział do Kamila:

− Masz rację, myliłem się. − następnie zwrócił się do kolegi: − Przepraszam. Źle cię oceniłem. Teraz już chyba wiem, jak powinno się patrzeć na ludzi.

− Cieszę się, że to zrozumiałeś. Nie mam żalu. Patriota powinien umieć wybaczyć.

W tej chwili chłopcy uścisnęli sobie ręce. Kamil czuł się dumny i zadowolony.

Patriota − trudne słowo, ale dużo znaczy i dlatego bardzo ważne jest, aby było prawidłowo interpretowane. Czyż nie lepiej budować kraj bez nienawiści, bez wyimaginowanych uprzedzeń. Wystarczy porzucić nieuzasadnione niechęci, spojrzeć obiektywnie i wtedy można dostrzec, że nie jesteśmy tylko jednostką w tłumie, jesteśmy częścią państwa, jesteśmy jednym z obywateli, a innym także zależy na tym, aby w tym państwie było dobrze. I ważne jest także, aby umieć patrzeć obiektywnie, nie wierzyć ślepo, że nasze państwo jest najlepsze, tylko dostrzegać również jego wady. Wtedy trzeba zastanowić się, jak można naprawić negatywne zjawiska. To jest prawdziwy patriotyzm. Łatwiej jest zrobić coś na pokaz, manifestować swój patriotyzm, ale czy to przynosi jakieś wymierne skutki? Czy komuś wychodzi to na dobre? Patriota to przede wszystkim ktoś, kto nie stoi biernie, chce działać razem z ludźmi i dla ludzi, nie tylko dla siebie. Państwo bowiem tworzą obywatele. Państwo to nie godło, nie flaga - państwo to ludzie. Jeśli chcemy być patriotami, musimy nauczyć się szacunku i tolerancji. Wtedy tylko nasza ojczyzna będzie przyjazną, dostatnią krainą, a nie polem wiecznej wojny.

Koniec