Czy ludzie z psychiatryka są wariatami?   

Szpital psychiatryczny to miejsce, od którego się stroni i o którym się nie mówi. Miejsce pełne ludzi o niezdrowych zmysłach, którzy trafiając tam, zostają zepchnięci na pewien margines społeczny. Kim są ci ludzie? Czy na pewno osobę cierpiącą na zaburzenia psychiczne można nazwać wariatem?
Generalnie problem polega na umownej klasyfikacji, kto tym wariatem w rzeczywistości jest. Jest tak, że wszelka anormalność jest szybko podporządkowana pod stwierdzenia typu: “aha, to jest wariat”. Nie mówię tu o grupie pacjentów, którzy rzeczywiście widzą wielkiego różowego słonia latającego im przed oczyma. Myślę raczej, że miejsce to dzieli ludzi, którzy szukają ucieczki (od rzeczywistości, od wymiaru sprawiedliwości lub szeregu innych spraw), ludzi, którzy mają swoje upodobania (czasami bardzo dziwaczne), albo są zwichnięci przez pewne wydarzenia i naprawdę leczenia wymagają. I na tym gruncie trzeba powiedzieć, że tylko niewielka grupa może być nazwana “wariatami”.
Przeszłość “psychiczna”, tzn. punkt w życiorysie człowieka, który jednoznacznie mówi o jego zaburzeniach psychicznych i leczeniu w szpitalu specjalistycznym, jest zwykle tematem tabu. Wiecie, to wywracanie oczyma, pukanie się w czoło i mówienie scenicznym szeptem “on/ona ma żółte papiery”. Tak naprawdę pacjenci szpitala psychiatrycznego nie mają “halo” ani żadnego bzika [choć zdarzają się wyjątki], to są ludzie z problemami. Jasne – powiesz – ja też mam problemy. Wiadome, każdy je ma i ci ludzie wcale nie muszą mieć ich więcej. Czemu więc trafiają w to miejsce? Trafiają, bo nie potrafią unieść ciężaru tych problemów, nie dają rady sprostać trudnym sytuacjom, załamują się i nie potrafią się już rozprostować bez specjalistycznej pomocy. Albo chociaż tak im się wydaje.
Niedawno poznałam pewnego młodego chłopaka. Miły, kulturalny, oczytany, zdrowy chłopak, któremu udało się ustalić pewną hierarchię wartości. Opowiadał mi o tym, jak kiedyś interesował się okultyzmem, który prawie go zniszczył. Z początku zwykłe zainteresowanie zmieniło się z czasem w hobby, a w ostateczności w obsesyjną pasję. W pewnym momencie chciał powiedzieć “stop”, ale nie potrafił, jakby nie słyszał sam siebie. “Byłem w szpitalu psychiatrycznym. Dwa razy.” – powiedział. Mogłabym powiedzieć- nie wygląda. Bo rzeczywiście- chory psychicznie nikt się nie rodzi, nikt też nie ma tego wypisane na twarzy. Marcin nie bił głową o ścianę, nie miał spojrzenia psychopaty, nikt nie wynosił go w kaftanie. “Kiedy tam byłem przekonałem się na własne oczy, że ci ludzie, tam w środku, niczym nie różnią się od innych. Może tylko tym, że są smutniejsi i nieco zagubieni. Nie potrafią się zaaklimatyzować w świecie. Nie wiedzą jak zespolić swoją naturę z naturą współczesnego świata. Problemy, z jakimi walczą stanowią nieprzekraczalną z pozoru barierę, która nie pozwala im być z innymi. Mają wrażenie, że poradzą sobie sami, i boją się często nazwać problem po imieniu. Tam są ludzie, którzy chcą im pomóc. I robią to.”
Potocznie – każdy z nas jest wariatem. Wszyscy mamy pewne dziwactwa, na które inni krzywo patrzą. A jednak nie znajdujemy się w szpitalu z tego powodu. Rzecz w tym, żeby uświadomić sobie, iż pacjenci psychiatryka też są ludźmi i to ludźmi bardzo do nas podobnymi, dlatego nie powinno się ich skreślać, stronić od nich, ale potraktować jako zwyczajnych, jeszcze bardziej chcących “żyć normalnie” niż my sami.