Trzynastego…   

„Trzynastego, piękniejszy jest świat” – śpiewa Kasia Sobczyk w jednej ze swoich bardziej znanych piosnek. Wprawdzie mało kto wierzy dziś w przesądy, o czym świadczą choćby wyniki ankiet przeprowadzanych na różnego rodzaju portalach internetowych, ale jeśli faktycznie tak jest, to dlaczego tak mocno zakorzeniły się one w naszej obyczajowości?

Zacznijmy więc od uzasadnienia historycznego. W piątek, 13 października 1307 roku, wojska króla Filipa IV aresztowały wszystkich templariuszy, których zdołały dopaść na terytorium Francji. Poddano ich straszliwym torturom, w trakcie których wielki mistrz zakonu Jakub de Molay przyznał się do winy (zarzucono im herezję, bezbożność i sodomię). Napisał nawet list wzywający innych templariuszy do przyznania się do winy, co było niewątpliwym sukcesem inkwizycji, albowiem wielki mistrz, jak dziś powszechnie wiadomo, był niepiśmienny. Papieskie wezwanie do aresztowania templariuszy nie znalazło jednak odzewu we wszystkich królestwach ówczesnej Europy. Z jego wykonaniem ociągały się zwłaszcza północno -zachodnie krańce naszego kontynentu, głównie Anglia, której to paryska inkwizycja oferowała nawet swą pomoc. W końcu jednak najbogatszy i najlepiej zorganizowany zakon rycerski uległ zagładzie, a jego majątek wzbogacił króla Francji. Z jednym wszak wyjątkiem. Flota templariuszy, stojąca na kotwicy w La Rochelle, jeszcze w czwartek 12 października (przed piątkowym świtem) zniknęła bez śladu i nikt jej więcej nie widział. Dopiero jakieś dwieście lat później pojawiły się na Morzu Karaibskim okręty pod templariuszowską banderą (na czarnym tle trupia czaszka i skrzyżowane piszczele), ale to już jakby inna historia. W marcu 1314 roku de Molay został spalony na stosie, przeklinając króla Filipa IV i papieża Klemensa V. Papież i król zmarli niedługo po tych wydarzeniach.

Znane są również inne uzasadnienia. Przytoczę tu choćby kilka przykładów biblijnych. Piątek, to dzień śmierci Jezusa. Podobno Ewa zjadła jabłko z drzewa poznania również w piątek. 13 występuje w Biblii jako liczba pechowa (12 uchodziła za wielkość harmoniczną, 13 zaś za złowrogą, gdyż podczas ostatniej wieczerzy było obecnych 13 osób).

Jednakże nie we wszystkich kulturach piątek trzynastego kojarzony jest z pechem i nieszczęściem. W tradycji żydowskiej 13 jest liczbą szczęśliwą. Podobnie jest zresztą w Japonii. W północnej, protestanckiej części Niemiec trzynastego w piątek uchodzi za wymarzoną datę zawierania związków małżeńskich.

Nie da się ustalić, kiedy będziemy mieli szczęście lub kiedy nawiedzi nas pech. Nie można tego ani przewidzieć ani obliczyć. Jedyne, co możemy obliczyć, to to, że trzynastego w piątek przypada więcej razy w gregoriańskim cyklu kalendarza (688) niż trzynastego w czwartek (684). Dlaczego więc coś, co jest bardziej prawdopodobne uważane jest za zły omen? Dla przykładu kolejnego trzynastego w piątek będziemy mieli już niedługo, bo w marcu, a w tym roku taki dzień przytrafi nam się później jeszcze raz, w listopadzie.

Grafika: własność autora